Anh có đi xe đạp thì chắc đã có một lần anh bị nạn chó rượt. Cũng như tôi, một buỗi sáng chủ nhựt mát trời nọ, đang ung dung đạp nhẹ chiếc xe trên con đường mòn của một xóm ở ngoại ô, chân thì đạp lấy lệ, mắt mãi ngắm cánh đồng xanh um, hồn thả theo những cụm mây trắng phau như bông gòn bay lởn vởn trên nền trời xanh biếc, bỗng những tiếng "quẩu quẩu" từ trong một xóm nhà vang rân lên làm tôi giật mình. Hồn vừa trở xuống đất liền, tôi thấy một chú "vện", một chú "cò" vừa sủa vừa đuổi xô theo sát bên chân tôi. Lần đầu tiên gặp cảnh ấy, tôi tưởng ai cũng thấy chỉ co' một nươ'c là nhấn mạnh lên bàn đạp để thoát khỏi vòng vâỵ Lần đó tôi cũng không biết làm gì khác hơn.

Nhưng về sau, đem chuyện "bị chó rượt" thuật lại cho một ông lão nghe, ông ta cười xòa và bảo: "Bị chó rượt mà cháu làm gì phải chạy cho mệt. Ðâu cháu thử làm theo lời bác: khi nào bị chó rượt cháu cứ dừng xe lại thử coi chúng nó làm gì? Hay là chúng chỉ đứng sớ rớ một chập rồi bẽn lẽn bỏ đi". 

Ông lão nầy già kinh nghiệm thật. Từ đó mỗi khi gặp nạn "chó rượt" tôi áp dụng chiến lược ông đã chỉ và chẳng có việc gì xảy ra cả. 

Phải mà, thấy chiếc xe lạ mắt thì chó rượt theo chứ khi chúng ta dừng xe lại cho chúng nó bắt được xe thì chúng nó có biết dùng vào việc gì đâu?  

Thưa bạn sở dĩ hôm nay tôi kể lại câu chuyện tầm phào nầy vì tôi thường nghe vài bạn trẻ chưa làm nên công việc gì hay ca thán: "Nếu tôi gặp vận may...", "nếu tôi gặp thời..." và mỗI khi nghe họ thốt ra câu ấy thì tự nhiên tôi liên tưởng đấn câu chuyện "chó rượt" và tôi muốn vặn hỏi ngay lại những bạn ấy: "Giá mà vận may dừng chân lại ngay anh, giá mà thời cơ đến tận nơi anh, anh sẽ làm gì?"

Cổ nhân nói: "Mặt trời soi sáng chung cho mọi người." Ai mà không có dịp may? 

Anh làm thư ký, anh có dịp may để tỏ cho người chủ thấy đức cần mẫn, tài khéo tay của anh. Anh làm thợ mộc, anh có dịp may để khác đặt hàng thấy sự khéo léo, chỗ tinh xảo trong những bàn ghế anh đóng. Anh viết văn, luôn luôn anh có dịp may để tạo nên những tác phẩm hay lạ, có ích cho đời. Anh là học sinh anh vẫn có dịp may: làm thế nào để mở mang kiến thức mình để giúp ích cho cuộc sống về sau. 

Ai lại không có dịp may phải không anh? Người có vận đen nhất ít ra cũng có một dịp may là: làm hơn mình.

Vận may chính là cái dịp mà mỗi người trong chúng ta đều có, để làm những gì chúng ta có thể làm. Nếu mình nhu nhược hoặc chần chờ, hoặc không biết dụng ngay thời cơ thì dịp may ấy sẽ qua tay người khác. Chỉ có thế thôi.  

Ðã có bao nhiêu người, có sẳn dịp may trong tay nhưng họ có biết dùng đâu? Ðuổi theo chiếc xe đạp cho bằng được là một việc mà biết sử dụng chiếc xe đạp lại là một việc khác. Ðuổi theo thời vận có ích gì? Ðiều quan trọng là bạn có biết dụng thời không! 
 

Phạm Cao Tùng

Mục Lục